Growing evidence supports a critical role of the tumor-reprogrammed stromal cells in tumor growth and progression. Several extracellular communication networks are hijacked by the tumors to influence the surrounding tumor microenvironment. In malignant gliomas, tumor derived factors attract brain resident microglia and peripheral macrophages. These cells, instead of initiating antitumor responses, are re-educated by tumor cells and participate in matrix remodeling, support invasion and angiogenesis, and induce immunosuppression. Molecular underlining of these mutual and complex interactions in malignant gliomas is the main scope of this review.
Rosnąca liczba danych doświadczalnych i klinicznych wskazuje na aktywację prawidłowych komórek znajdujących się w guzie i ich istotną rolę w progresji nowotworu. Komórki nowotworowe wykorzystują ścieżki komunikacji między komórkami do oddziaływania na otaczające je mikrośrodowisko i do wspierania swojego wzrostu. W glejakach złośliwych, czynniki wydzielane przez nowotwór wywołują liczne zmiany, w tym powodują napływ występujących w mózgu komórek mikrogleju oraz makrofagów z krwi obwodowej. Komórki te zamiast zwalczać nowotwór, ulegają przeprogramowaniu i aktywują nowe programy transkrypcyjne i syntezę białek regulujących przebudowę macierzy zewnątrzkomórkowej, inwazyjność komórek nowotworowych, proces tworzenia nowych naczyń krwionośnych. Jednocześnie czynniki z komórek glejaka oraz te produkowane przez zmieniony mikroglej/makrofagi blokują odpowiedź przeciwnowotworową komórek układu odpornościowego. Molekularne podłoże tych wzajemnych złożonych interakcji jest głównym przedmiotem niniejszego artykułu.